'Ninja' nào cướp tàu chở dầu trên biển Đông?

Hải tặc Đông Nam Á chỉ thủ rìu, liềm

Như võ sĩ ninja và rất chuyên nghiệp

Vấn nạn này càng phức tạp khi hai vụ hải tặc kiểu này xảy ra gần vùng sản xuất dầu khí của Malaysia, tại nơi TQ ngày càng táo tợn đòi chủ quyền, trong khi lực lượng tàu tuần duyên đông đảo của TQ bảo vệ giàn khoan Haiyang Shiyou 981 được hạ đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

Hoạt động ngang ngược này của TQ đã kéo dài hơn 2 tháng, các tàu tuần duyên TQ ngày nào cũng hành xử như côn đồ, húc va tàu cảnh sát biển Việt Nam, thậm chí đâm chìm thuyền đánh cá của ngư dân Việt Nam.

Theo ông Noel Choong, lãnh đạo chi nhánh châu Á thuộc Trung tâm cảnh báo cướp biển của Cục hàng hải quốc tế (IMB) tại Malaysia, hành tung của bọn hải tặc rất chuyên nghiệp trong 8 vụ tấn công tàu dầu, gồm lần gần đây nhất là vào thứ sáu 4.7:

Những tay súng bịt mặt tràn lên tàu dầu, giành quyền điều khiển, hút hết xăng và dầu diesel qua ghe hoặc các tàu dầu khác, rồi chúng biến vào bóng đêm.

Ông Choong kể một vụ hồi cuối tháng 5: “Chúng ăn mặc trang phục đen, như võ sĩ ninja, nên trông chúng rất chuyên nghiệp”. Ngược với bọn hải tặc ngoài khơi Somalia và Nigeria sử dụng súng quân sự, bọn hải tặc trên biển Đông thường trang bị súng ngắn, hoặc chỉ có lưỡi liềm. Không có ai bị giết trong các vụ hải tặc này, nhưng thủy thủ tàu chở dầu có lúc bị bắt cóc và không còn gặp lại người ấy.

Ông Choong nói với báo New York Times (Mỹ): cảnh sát quốc tế Interpol, các cơ quan tình báo và quân đội các nước trong khu vực đang điều tra 8 vụ hải tặc này, để tìm cách ngăn chặn các vụ khác.

Một trong các hướng điều tra là xác định có phải bọn hải tặc đem bán lại số xăng dầu ấy để kiểm lợi, hay dùng làm quỹ cho các hoạt động chính trị, thậm chí cả cho hoạt động khủng bố?

Nhượng bộ thì ráng chịu

Các vụ cướp tàu chở dầu này gây ra những vấn đề địa chính trị. 7 vụ xảy ra gần Malaysia và một vụ gần quần đảo Anambas của Indonesia. Nhưng hai trong số vụ xảy ra gần Malaysia lại là trong vùng biển gần bãi san hô chìm James Shoal tranh chấp gần bờ biển bang Borneo của Malaysia.

Từ nhiều năm, Malaysia có hoạt động thương mại ở vùng này, và đó là một trung tâm của ngành công nghiệp dầu khí Malaysia. Doanh thu từ dầu khí chiếm gần một nửa ngân sách của chính phủ Malaysia.

Nhưng trong vài năm qua, TQ hung hăng đòi chủ quyền bãi James Shoal nằm trong cái họ gọi là “đường 9 đoạn” trên biển Đông. Hồi đầu năm 2014, một đội tàu chiến TQ đến bãi James Shoal và các sĩ quan TQ làm lễ tuyên thệ ở đó, rằng họ sẽ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ TQ.

Truyền hình TQ chiếu hình ảnh hải quân chiếm bãi cạn James Shoal

Malaysia bỏ qua vụ này, nói tàu chiến hải quân TQ hoạt động ở vùng hải phận quốc tế. Malaysia cố duy trì quan điểm trung lập về TQ trong Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), nhưng năm tới có thể việc giữ cân bằng sẽ khó hơn, khi họ nhậm chức chủ tịch luân phiên của ASEAN.

Các vụ cướp tàu chở dầu cũng xảy ra vào thời điểm có những nỗ lực tuyển quân thánh chiến jihad ở Malaysia, vốn có nhiều tín đồ Hồi giáo dòng Sunni. Trong tháng qua, chính quyền Malaysia bắt hơn chục người, gồm một sĩ quan hải quân Malaysia, trong một cuộc điều tra về vụ tuyển người cùng hỗ trợ vật chất cho phiến quân Nhà nước Hồi giáo Iraq và cận đông (ISIL) đang đánh quân chính phủ Iraq.

IMB thuộc Phòng thương mại quốc tế (ICC) và hợp tác chặt chẽ với Liên Hiệp Quốc về vấn đề hàng hải, đã lặng lẽ theo dõi vấn nạn cướp tàu chở dầu, dự kiến sẽ có báo cáo chi tiết trong tuần tới, kêu gọi quốc tế chú ý vấn nạn này.

Cơ quan bảo vệ hàng hải Malaysia nói họ đang cố gắng giải quyết tình trạng phạm pháp này, và tăng cường an ninh trên biển.

Người phát ngôn của Hạm đội 7 Mỹ, ông William J. Marks, cho biết hạm đội này từ hơn 2 năm qua chưa nhận được yêu cầu giúp đỡ chống hải tặc nào. Nhưng họ vẫn hợp tác với các nước trong khu vực như năm ngoái tập trận chung với Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan.

Tàu khách cũng bị hải tặc

Theo New York Times, mỗi năm có một tàu chở dầu bị hải tặc cướp ở biển Đông hoặc tại eo biển Malacca, hoặc cũng không xảy ra vụ nào.

Tàu chở hàng, tàu chở khách đôi lúc bị chặn, thủy thủ và hành khách bị trấn lột và trong vài vụ hiếm hoi thì có người bị bắt cóc.

Từ giữa tháng 4, đã có số xăng - dầu trị giá từ 1 đến 2 triệu USD bị cướp từ 1 trong 6 tàu chở dầu bị mất một phần hoặc mất hết lô hàng tại biển Đông.

Hải tặc Somalia bị bắt

Hải tặc cũng từng chiếm giữ 2 tàu chở dầu khác nhưng không toan cướp hàng, sau khi chúng phát hiện đang chở các loại hóa chất không thể bán lại ngay, gồm 1 chiếc chở chất methanol dùng tạo ra sơn và đồ nhựa, chiếc còn lại chở nhựa rải đường.

Ông Choong từ chối công bố chủ nhân các chiếc tàu chở dầu, chỉ nói 1 chiếc của một công ty dầu khí tầm thế giới, số còn lại là của các công ty ở Singapore. Các chiếc này không lớn để chở dầu thô vốn rất mất nhiều thời gian chuyển sang tàu khác và rất khó bán lại.

Ông Choong nói: một trong những mối lo ngại lớn nhất, là nếu tàu chở dầu nổi tiếng đến độ có thể trở thành một mục tiêu dễ dàng để hải tặc tấn công thì nạn hải tặc có thể lan tràn, như đã xảy ra ở ngoài khơi Somalia nhiều năm trước.

Nạn hải tặc ở ngoài khơi Somalia đã giảm đáng kể, sau khi các tàu chở hàng thuê bảo vệ có vũ khí đi theo hộ tống. Nhưng Indonesia và Malaysia lâu nay cấm các bảo vệ tư nhân có vũ trang đi theo tàu, để giữ quyền trang bị súng cho quân đội và cảnh sát của họ. Ông Choong nói: “Chúng tôi không muốn bị mất kiểm soát”.