Sự gia tăng sản lượng tại Lybia hỗ trợ các nhà máy lọc dầu EU

 Hôm qua, chính phủ Lybia cho biết khai thác dầu thô của nước này đã gấp ba lần con số trước đây, vào khoảng 650 ngàn thùng/ngày trong 4 tuần tính đến ngày 13/01. Công suất khai thác dầu đạt mức đạt 42% so với mức sản xuất dầu thô bình quân của thập kỉ trước, một dầu hiệu mà theo các chuyên gia năng lượng của hai hãng tư vấn độc lập là KBC Energy Economics và Petromatrix GmbH cho rằng sự cạnh tranh thị phần giữa các loại dầu thô có thể kéo giá thu mua dầu rẻ hơn. Dầu thô Lybia được phân loại trong nhóm ngọt nhẹ vì hàm lượng lưu huỳnh của nó dưới mức trung bình và có khối lượng phân tử thấp.

Kể từ năm 2008, Eu đã phải đóng cửa khoang 10% trong tổng số các nhà máy lọc dầu trong khu vực do giá dầu thô tăng cao, làm gia tăng khả năng cạnh tranh từ các nhà máy lọc dầu tại khu vực châu Á, trong khi đó tại Mỹ, sản xuất dầu thô từ đá phiến tăng vọt đã làm giảm nhu cầu đối với nhiên liệu nhập khẩu. Sự phục hồi bền vững của Lybia có thể giúp cắt giảm phần nào mức chi phí cho dầu thô từ khu vực Caspia, Algeria và Biển Bắc. Cơ sở sản xuất dầu thô lớn thứ hai tại  Lybia là Sharara đã khôi phục trở lại các hoạt động khai thác dầu thô từ ngày 04/01 và nguồn tin mới nhất cho hay nhà chức trách Lybia đã đồng ý đáp ứng tất cả các điểu kiện của người biểu tình, lực lương đang giữ quyền kiểm soát mỏ này.

Ông Ehsan Ul-Haq, chuyên viên cao cấp của KBC nhận xét: “Tất cả các nhà máy lọc dầu tại Châu Âu có thể thu lợi từ việc sản lượng dầu thô của Lybia tăng trở lại vì theo đó nguồn cung dầu thô ngọt nhẹ cũng tăng theo. Đặc biệt, các nhà máy lọc dầu tại khu vực Địa Trung Hải sẽ thu được nhiều lợi nhuận nhất.”

Cảng đông Lybia

Hôm thứ Hai tuần này, 13/01, Bộ trưởng dầu thô Lybia, ông Abdulbari Al-Arusi, tuyên bố tại New Delhi, Ấn Độ rằng chính phủ có thể kết thúc tình cảnh đóng cửa của các cảng xuất khẩu ở phía nam đất nước d0 lực lượng nổi dậy nắm quyền kiểm soát vào cuối tháng này. Nếu sản lượng khai thác tại Lybia được duy trì ở mức hiện nay cho đến hết tháng này, nó có thể đánh dấu là tháng tăng đầu tiên kể từ mức khai thác tháng 03/2013 và so với mức khai thác bình quân 210 ngàn thùng/ngày trong tháng 12/2013. Hoạt động xuất khẩu thô từ  Waha, cơ sở khai thác dầu lớn nhất Lybia, đạ bị gián đoạn kể từ tháng 07/2013.

Trong một báo cáo phát hành ngày 06/01, tập đoàn Goldman Sachs đã dự báo sản lượng dầu thô trong năm nay của Lybia có thể sẽ đạt mức trung bình 650 ngàn thùng/ngày. Xuất khẩu của Lybia đạ bị gián đoạn trong suốt năm 2011 theo sau cuộc nổi dậy của người dân Lybia dẫn đến sự kiện nhà độc tài Muammar Qaddafi bị lật đổ. Xuất khẩu dầu thô, sau đó, đã phục hồi trở lại trước khi giảm mạnh vào nữa cuối năm ngoái trong bối cảnh nổ ra hàng loạt các cuộc đình công, biểu tình cũng như việc xuất hiện một chính phủ bán tự trị tại khu vực phía đông Lybia.

 Tuy nhiên, xuất khẩu dầu thô của Lybia khó có khả năng phục hồi về mức khai thác bình thường trước đây một cách nhanh chóng vì các bất đồng tại nước này vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để. Tuần trước, một tàu chở dầu nước ngoài buộc phải rời khỏi địa phận ngoài khơi cảng Es Sider sau lời đe dọa khai hỏa từ lực lượng hải quân của chính quyền trung ương. Ngay sau đó, chính phủ của thủ tướng Ali Zaidan đạ tuyên bố một cách cứng rắng là sẽ đánh chìm bất cừ tàu vận tải dầu nào đia vào khu vực phía đông sau khi lãnh đạo nhóm nổi dậy tuyên bố rằng họ sẽ bảo vệ an toàn cho các tàu chở dầu.

Cơ sở khai thác Sharara

Hôm qua, đại diện của người biểu tình tại cơ sở Sharara, Mustafa Lamin tuyên bố có thể sẽ đóng cửa lần nữa cơ sở này nếu chính phủ không đáp ứng các điều kiện tiên quyết mà lực lượng này yêu cầu, bao gồm việc thành lập một hội đồng địa phương và công nhận quyền công dân cho bộ tộc thiểu số Tuareg. Ông này cho rằng các yêu cầu của nhóm biểu tình đang được chính phủ thực hiện vô cùng chậm chạp.

“ Vấn đề tại Lybia, cũng giống như như một vài nhà sản xuất dầu thô khác tại Trung Đông và châu Phi, cần được giải quyết từ những vấn đè chủ yếu,” Abhisek Deshpande, chuyên gia phân tích của Natixis SA nhận định. Ông nói thêm: “ Cần phải có những cuộc đàm phán cũng như các giải pháp toàn diện giữa nhà cầm quyền Tripoli hiện nay và các cựu quân nhân, lực lượng dân quân và các bộ tộc thiểu số. Giải pháp quân sự chỉ càng làm cho tình huống mà chính phủ đang đối mặt càng trở nên tồi tệ hơn.”

Brent - WTI

Trong khi đó, nhờ sự phục hồi một phẩn của sản lượng dầu thô Lybia, đã giúp thu hẹp khoảng chênh lệch giữa hai chuẩn dầu thô Brent và WTI; tuy nhiên, dự kiến phải mất một khoang thời gian để hai chuẩn dầu thô này có thể đạt được trạng thái cân  bằng trở lại.

Ngân hàng Commerzbank AG đã dự báo rằng khoảng chênh lệch giá giữa Brent và WTI trong năm 2014 có thể đạt mức bình quân là 6 USD, còn mức dự đoán mà GS đưa ra là 9 USD, Barclay Plc là 8 USD av2 ABN Amro Bank NV là 5 USD.

Các khu lọc dầu tại EU sẽ nhận được sự hỗ trợ từ nguồn dầu thô Lybia, đống thời xuất khẩu dầu thô ngọt nhẹ từ Biển Bắc và biển Caspia bao gồm Azerbaijan cũng gia tăng đáng kể.

Số liệu cung cấp từ Bloomberg News cho biết mức xuất khẩu hàng ngày của dầu thô Biển Bắc, bao gồm Brent, Forties, Oseberg và Ekofisk, lập thành giá chuẩn dầu thô châu Âu, sẽ tăng vọt lên mức cao 2 năm trong tháng 02/2014. Xuất khẩu dầu thô nhẹ CPC Blend trong tháng Hai cũng sẽ tăng vọt lên mức cao nhất kể từ tháng tháng 01/2008. Chuẩn dầu thô từ biển Caspia dược xuất khẩu ra thị trường thế giới từ một cảng bốc dỡ dầu trên biển Đen gần cảng Novorossiysk của Nga. Xuất khẩu dầu nhẹ Azeri Light từ cảng Ceyhan, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tăng lên mức cao nhất 23 tháng.

Sản lượng duy trì ổn định

Amrita Sen, trưởng bộ phận chiến lược của hãng tư vấn năng lượng Energy Aspects Ltd. cho rằng nếu xuất khẩu dầu thô từ phía tây Lybia duy trì bền vững thì điều này có thể gây áp lực về giá lên chuẩn dầu thô nhẹ, đặc biệt là giá dầu Saharan và Azeri.

Dầu thô ngọt nhẹ trong khu vực Địa Trung Hải hầu như được giao dịch tương quan với giá chuẩn dầu thô Brent. Cụ thể, công ty dầu khí Algieri, Sonatrach cho biết giá chuẩn của dầu thô nước này, Shararan Blend, tăng vọt 2 USD/thùng so với giá chuẩn Brent trong tháng 10; trước đó trong tháng 07, giá dầu thô Algieri giảm 40 xu so với giá chuẩn châu Âu. KBC đã dự đoán rằng giá giao dịch của dầu thô Shararan có thể sẽ giảm từ 30 đến 40 xu nếu Lybia có thể phục hồi hoàn toàn sản lượng khai thác trước đó.

Theo số liệu cung cấp từ Platts, ước tính hợp đồng dầu thô CPC Blend hầu hết chào giá với mức tăng hơn giá chuẩn Brent từ 85 xu đến 1,15 USD/thủng trong suốt hai tuần trước khi giảm xuống chỉ cao hơn 25 xu so với giá chuẩn châu Âu vào ngày 08/01. Giá dầu nhẹ này tah65m chí còn có thể giảm thêm từ 50 đến 60 xu nữa bởi vì nguồn cung dầu thô từ Lybia tăng lên.

Dầu thô châu Phi

Theo như dự đoán của ông Olivier Jakob, CEO của Petromatrix, thì khả năng giá dầu thô Tây Phi có thể cũng bị suy giảm theo giá Brent. Số liệu mà ABN Amro ước tinh cho thấy xuất khẩu tăng từ Lybia, củng với khai thác dầu gia tăng tại Nam Sudan, Nigieria và Iran có thể vào nguồn dầu thô khoảng 3 triệu thùng/ngày.

Giá dầu thô rẻ hơn có thể hỗ trợ các nhà máy lọc dầu tại EU, mà nhiều trong số đó đã được xây dựng từ nhiều thập niên về trước tối đa hóa công suất sản xuất xăng và đang đối mặt với nhiều khó khăn do nhu cầu tiêu thụ nước ngoài đối với các sản phẩm tinh chế của các nhà máy này đang suy yếu dần. Theo số liệu của Cơ quan Năng lượng Thế giới IEA cho thấy sản lượng nhập khẩu nhiên liệu của Mỹ từ các nhà máy lọc dầu trong khu vực EU giảm còn khoảng 280 ngàn thùng/ngày trong 9 tháng đầu năm 2013, từ mức 320 ngàn thùng/ngày và 390 ngàn thùng/ngày, của cùng kỳ năm 2012 và 2008, tương ứng.

EU cung đang đối mặt với sự sụt giảm nhu cầu tiêu thụ trong khu vực và sự cạnh tranh gay gắt với các nhà máy lọc dầu mới xây dựng trong khu vực châu Á và Trung Đông, bao gồm cơ sở lọc dầu công suất 400 ngàn thùng/ngày của Saudi Arabia.

Các cơ sở lọc dầu cơ bản, nơi chỉ chuyên xử lý dầu thô thành một sản phẩm cụ thể theo mục tiêu kinh doanh của nhà máy đó, đang bị thu lỗ trong tiến trình xử lý dầu thô Brent thành các loại nhiên liệu cụ thể kể từ tháng 02 năm ngoái. Còn các cơ sở lọc dầu lớn hơn chỉ đạt được mức lợi nhuận từ 2 đến 4 USD/thùng trong ngoái, thấp hơn ít nhất là 9 USD/thùng so với mức lợi nhuận mà các đốt thủ cạnh tranh tại khu vực Gulf Coast, Mỹ kiếm được.

Cơ sở lọc dầu Italia

Công ty năng lượng Italia, Saras SpA, sở hữu nhà máy lọc dầu Sarroch công suất 300 ngàn thùng/ngày, đã công bố báo cáo tài chính với mức thua lỗ ròng là 89,4 triệu euro (122,4 triệu USD) trong 9 tháng đàu năm 2013 so với mức thua lỗ cung kỳ năm 2012 là 16,4 triệu euro. Cơ sở lọc dầu phức hợp Saras SpA này là cơ sở lớn thứ hai tại khu vực phía bắc Địa Trung Hải.

Ông Dario Scarffardi, phó chủ tịch kiêm tổng giám đốc Saras SpA, cho biết ông mong muốn nguồn cung dầu thô ổn định, nhất là tại khu vực Địa Trung Hải, nơi nhà máy lọc dầu của Saras SpA đang đối mặt với nguồn cung dầu thô thiếu hụt chưa từng có, đồng thời kỳ vọng rằng nhà máy lọc dầu của công ty sẽ bắt đầu thu được lợi nhuận trong năm nay.